Spanjaardorgel in het kerkje aan de Braken in Obdam

Printversie tekst

De opdracht voor het in 1880 gebouwde Nederlands Hervormde zaalkerkje werd gegeven door de familie Bentinck. Het is een in Waterschapsstijl opgetrokken gebouw waar door de firma Spanjaard uit Alkmaar in 1902 een tweeklaviers mechanisch orgel werd geplaatst.
De orgelkas is vrijwel identiek aan de kassen van de orgels in de Nederlands Hervormde kerken in Hensbroek en Schagerbrug. De eerste indruk van het geheel is echter van een orgel dat omstreeks 1850 werd gebouwd door bijvoorbeeld een orgelbouwer als Van Oeckelen. Ook kan er aan worden getwijfeld of het orgel oorspronkelijk voor deze kerk is gebouwd. In het orgel bevinden zich twee gemarmerde houten kolommen die, gezien deze toevoeging, oorspronkelijk vrij in de ruimte op de galerij hebben gestaan.

Sinds 1992 is het kerkje eigendom van de ‘Stichting behoud van het kerkgebouw bij de Braken'. Na een zeer ingrijpende restauratie, begonnen in 1993 en afgerond in 2001, wordt het gebruikt voor diverse culturele activiteiten.

Het bestuur van de Stichting heeft Orgelbouw Alkmaar op 23 april 2008 de opdracht gegeven om het orgel te restaureren. Eind oktober 2008 is met de restauratie een begin gemaakt.

Van dit orgel zijn drie bijzonderheden die het vermelden waard zijn:
Op manuaal II bevind zich een volledig van hout gemaakte Dulciaan 8' met doorslaande tongen, de windvoorziening geschiedt met een handpompinstallatie en op 29 augustus 1902 plaatste J.D. Spanjaard zijn handtekening aan de onderzijde van de windlade. De ontbrekende pijpen C en Cs van de Prestant 8' zijn in de beide zijtorens bijgeplaatst. Deze zijn afkomstig van het orgel uit de voormalige Mariakapel in Hoorn. De transmissie van deze beide tonen met de Bourdon 8' is ongedaan gemaakt.
Op 14 juni 2010 is het orgel door de organist, Nico Jansen, opgeleverd aan de voorzitter van het Stichtingsbestuur, de heer Martin de Boer.

Freelance medewerkers:
Kees Coppens: Herstel metalen pijpwerk
Frans Vermeulen: Intonatie
Klaas Kapitein: Facelift frontpijpen
Louis Huivenaar: Levering vier ontbrekende stevels van de Dulciaan 8'

Vrijwilligers:
Cor Molenaar: Mechanische tractuur
Piet Mulder: Herstel orgelkas
Nick Mulder: Alle voorkomende werkzaamheden
Pim Obdam: Alle voorkomende werkzaamheden
Niek de Boer: Schilderwerk
Sjaak Hoedjes: Alle voorkomende werkzaamheden

Dispositie:
Manuaal I C / f''': Bourdon 16' Prestant 8' Bourdon 8' Octav 4' Flaut travers 4' Trompet 8' bas- en diskant
Manuaal II C / f''': Gamba 8' Vox Holflöte 8' Flaut de amore 4' Dulciaan 8‘

Pedaal C / d': Subbas 16' transmissie van Bourdon 16' manuaal I aangehangen
Koppelingen: Manuaal I+II
Toonhoogte: A = 440 Hz
Tractuur: Mechanisch
Winddruk: 90 mm waterkolom
Windvoorziening: Handpomp / elektrisch